غنی‌سازی آرد و نان کامل، گامی ثمربخش برای سلامت جامعه 

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای استان خوزستان، زهرا باقری گفت: نان قوت غالب هزاران ساله سفره ایرانیان است، اما در دهه‌های اخیر، با صنعتی شدن تولید آرد و حذف سبوس از نان‌های رایج، ارزش تغذیه‌ای این ماده حیاتی کاهش یافته است.

وی افزود: همزمان کمبود ریزمغذی‌هایی مانند آهن و اسید فولیک و افزایش بیماری‌هایی، چون کم‌خونی فقر آهن، زنان باردار و کودکان و دیگر گروه‌های آسیب پذیر را در معرض پیامد‌های زیان‌بار قرار داده است.

باقری می‌گوید: در پاسخ به این چالش، دو راهکار علمی و سیاست‌گذاری مهم در ایران و بسیاری کشور‌ها ازجمله؛ ترویج مصرف نان کامل (سبوس‌دار) و غنی‌سازی آرد با ریزمغذی‌های حیاتی اجرا شده است.

کارشناس ارشد گروه بهبود تغذیه جامعه مرکز بهداشت خوزستان در پاسخ به این پرسش که چرا غنی‌سازی آرد مهم است، تصریح کرد: غنی‌سازی آرد یعنی افزودن ریزمغذی‌های ضروری (مانند آهن و اسید فولیک) به آرد‌هایی که تحت پروسه صنعتی، بخشی از مواد مفید خود را از دست داده‌اند و بیش از ۸۰ کشور جهان این رویکرد را به‌طور ملی دنبال می‌کنند.

وی بیان داشت: تجربه و مطالعات متعدد ثابت کرده در جوامعی که آرد با آهن و اسید فولیک غنی می‌شود، شیوع کم‌خونی فقر آهن تا ۵۰ درصد کاهش یافته؛ عوارض حاملگی، رشد ناکافی و خستگی مفرط کودکان و زنان کمتر شده و بهره‌وری اجتماعی افزایش یافته است.

به گفته باقری؛ برنامه غنی‌سازی آرد در ایران از سال ۱۳۸۰ با هدف تأمین ۳۰ درصد نیاز روزانه افراد جامعه به آهن و اسید فولیک آغاز شد و هم‌اینک ادامه دارد.

وی اضافه کرد: آرد غنی‌شده، مشمول آرد‌های نان‌های پرمصرف (تافتون، لواش، بربری، سنگک) می‌شود. به این طریق، نیاز گروه‌های پرخطر (کودکان، زنان باردار، نوجوانان و سالمندان) به ریزمغذی‌هایی که مستقیماً در پیشگیری از کم‌خونی، ناهنجاری‌های جنینی و ضعف سیستم ایمنی نقش دارند، تا حد زیادی تأمین خواهد شد که نتایج ارزشیابی‌ها حکایت از موفقیت طرح و کاهش کمبود آهن، فولات و حتی شیوع نقائص لوله عصبی نوزادان دارد.  

ندا باقری بیان داشت: نان کامل؛ طلای سفره‌های ایرانی: در کنار مسئله کمبود ریزمغذی‌ها، حذف سبوس گندم هنگام تصفیه آرد، بخش عمده ویتامین‌های گروه B، فیبر و املاح را نیز حذف می‌کند؛ در حالی که نان کامل و سبوس‌دار نه‌تنها سبب سیری بیشتر، کنترل قند و چربی خون، بهبود گوارش و کاهش یبوست می‌شود، بلکه بدون دخالت افزودنی، مواد مغذی بدن را تامین می‌کند. نان کامل منبع طبیعی آهن، روی، منیزیم، آنتی‌اکسیدان‌ها و انواع فیبر است و توصیه اکثر متخصصان و سازمان بهداشت جهانی، بازگشت تدریجی این نان‌ها به سفره جامعه است.

وی در تشریح غنی‌سازی؛ دستاورد‌ها و چالش‌ها گفت: غنی‌سازی آرد با درشت و ریزمغذی‌ها نظیر آهن، اسید فولیک، حتی کلسیم و سلنیوم، در پیشگیری از بیماری‌های مرتبط باکمبود ریزمغذی‌ها و بهبود کیفیت سلامت جمعیت‌ها موثر بوده است؛ ولی چالش‌هایی هم دارد: 

• رعایت دوز مناسب غنی سازی برای پیشگیری از دریافت بیش از حد برخی مواد مغذی در گروه‌هایی از جامعه که نیاز کمتری دارند.
• پایش مستمر اثرگذاری و اثربخشی و تعدیل سیاست‌ها بر اساس نیاز‌های منطقه‌ای
• جلب همکاری بخش‌های مختلف (صنعت آرد، صنف نانوایان، جامعه و مردم) برای موفقیت طرح
• پذیرش ذائقه‌ مردم نسبت به طعم و ظاهر نان کامل

نان کامل و غنی‌شده؛  انتخابی آگاهانه برای سلامت جامعه

کارشناس ارشد گروه بهبود تغذیه جامعه مرکز بهداشت خوزستان می‌گوید: افزایش آگاهی مردم نسبت به فواید مصرف نان کامل و ارزش غنی‌سازی آرد با ریزمغذی‌ها می‌تواند آینده سلامت جامعه را تضمین کند؛ به ویژه برای زنان باردار، کودکان، نوجوانان و سالمندان که نیاز‌های تغذیه‌ای حساس‌تری دارند.

وی تاکید کرد: همراهی آگاهانه خانواده‌ها با خرید و مصرف نان‌های سبوس‌دار، در کنار حمایت و سیاست‌گذاری درست دستگاه‌های اجرایی و صنعت، فصلی نو در سلامت پایدار جامعه ایرانی رقم می‌زند، بنابراین یادمان باشد نان کامل و غنی‌شده، نه تنها سفره را رنگین‌تر و غنی‌تر می‌کند، بلکه رمز پنهان سلامت فرد و جامعه است. آینده‌ای سالم با انتخاب‌های هوشمند امروز شما آغاز می‌شود.